Ήταν πάντα το ήρεμο παιδί του τμήματος. Κι αυτό εκμεταλλεύονταν οι συμμαθητές του. Κάθε μέρα τον ενοχλούσαν στην τάξη, του πετούσαν χαρτιά στο κεφάλι. Όταν τον έβρισκαν στο διάλειμμα, πάντα τον έβαζαν στη μέση και τον κλωτσούσαν. Ακόμη και μηνύματα του έστελναν στο κινητό αλλά και στο προφίλ του στο Facebook, απειλώντας τον και κοροϊδεύοντάς τον. Ώσπου μια μέρα, απλά σταμάτησε να πηγαίνει στο σχολείο.
Η ιστορία του μικρού μαθητή δεν είναι η μόνη περίπτωση σχολικού εκφοβισμού που μπορεί να συναντήσει κανείς στα ελληνικά σχολεία. Το φαινόμενο παίρνει μεγάλες διαστάσεις τα τελευταία χρόνια, με τα περιστατικά να πολλαπλασιάζονται στις σχολικές αίθουσες.
Με αφορμή την 6η Μαρτίου, που έχει καθιερωθεί ως Πανελλήνια Ημέρα κατά του σχολικού εκφοβισμού, το Υπουργείο Παιδείας έδωσε χθες στη δημοσιότητα τα στοιχεία της νέας έρευνας για την ενδοσχολική βία και τον ρατσισμό στη Δευτεροβάθμια αλλά και στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Άλλωστε, το bullying δεν είναι ένα φαινόμενο που αφορά μόνο τους έφηβους.
Σχεδόν 6 στα 10 παιδιά Δημοτικού έχουν υπάρξει μάρτυρες λεκτικού εκφοβισμού συμμαθητή τους και μάλιστα, όπως απάντησαν, οι θύτες «βρίζουν και κοροϊδεύουν άλλα παιδιά». Ακόμη και σε αυτές τις ηλικίες, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι μικροί «αυτόπτες μάρτυρες», τα παιδιά – θύτες χτυπούν τους συνομηλίκους, οι οποίοι είναι ανήμποροι να αντιδράσουν, καταστρέφουν τα πράγματα των άλλων παιδιών ενώ πολλές φορές με το ζόρι παίρνουν πράγματα ή ακόμη και χρήματα άλλων παιδιών.
«Το φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας είναι υπαρκτό και πρέπει να αντιμετωπιστεί με παρρησία από τη μία αλλά ψύχραιμα από την άλλη. Στα ελληνικά σχολεία τα φαινόμενα βίας είναι αισίως ηπιότερα από τα φαινόμενα βίας σε άλλα σχολικά συστήματα, όπως αυτό της Βορείου Αμερικής», δήλωσε ο υπουργός Παιδείας, Νίκος Φίλης.
Στην έρευνα, την οποία πραγματοποίησαν η καθηγήτρια εγκληματολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Βάσω Αρτινοπούλου, ο αναπληρωτής καθηγητής ψυχοκοινωνιολογίας στο ΕΚΠΑ, Θωμάς Μπαμπάλης και ο εκπαιδευτικός, Βασίλης Νικολόπουλος, πήραν μέρος 3.667 μαθητές Δημοτικού και 33.112 μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου.
Φυσικά, το φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας γίνεται εντονότερο στις μεγάλες τάξεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι σχεδόν 3 στα 10 έφηβους δηλώνουν ότι έχουν πέσει ποτέ θύματα bullying, με ένα ποσοστό 5% εξ' αυτών να δηλώνει ότι αυτό γίνεται συχνά ή πολύ συχνά. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας (Δεκέμβριος 2015 – Ιανουάριος 2016), η χώρα καταγωγής των μαθητών – θυμάτων αλλά και τα χαρακτηριστικά της ομάδας/παρέας τους στο σχολείο είναι από τα σημαντικότερα αίτια περιστατικών βίας στις σχολικές αίθουσες και τα προαύλια.
Τα παιδιά πιάστηκαν στα χέρια στο προαύλιο του σχολείου. Ήταν μαθητές διαφορετικής εθνικότητας. Οι λόγοι ήταν, όπως φάνηκε, προσωπικοί. Ο τσακωμός, όμως, είχε ως αποτέλεσμα να τραυματιστεί ελαφρά μία μαθήτρια αλβανικής καταγωγής. Κι ενώ προς στιγμήν, το περιστατικό θεωρήθηκε λήξαν, την επόμενη μέρα η μαθήτρια πήγε στο σχολείο με επιπλέον εμφανή και πιο σοβαρά τραύματα. Όπως εκμυστηρεύθηκε το ίδιο το κορίτσι σε εκπαιδευτικό του σχολείου, μία ομάδα παιδιών της επιτέθηκαν εκτός σχολείου. Στην…εξωσχολική αυτή ομάδα συμμετείχε και μαθητής που είχε εμπλακεί στο αρχικό περιστατικό. Μάλιστα, εκτός από την άσκηση σωματικής βίας, τα μέλη αυτής της ομάδας της απηύθυναν και σοβαρές απειλές. Η ιστορία του νεαρού κοριτσιού συμπεριλήφθηκε στην Ειδική Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη για το «Φαινόμενο της ρατσιστικής βίας στην Ελλάδα και την αντιμετώπισή του».
Αποτροπή περιστατικών bullying: Τι προτείνουν τα παιδιά
Πώς μπορεί να αποτραπούν περιστατικά σχολικού εκφοβισμού; Τα ίδια τα παιδιά απαντούν πως ο διευθυντής και οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να ενδιαφέρονται περισσότερο για τους μαθητές και να είναι περισσότερο αυστηροί σε περιστατικά βίας ενώ σημαντική είναι και η παρουσία ψυχολόγου στο σχολείο, ο οποίος θα διαχειρίζεται τα περιστατικά αυτά.
To cyber – bullying «καταδιώκει» τα Ελληνόπουλα
Με ένα ειδικό τμήμα, το «ΑλλάΖω χωρίς τον εκφοβισμό», η Μονάδα Εφηβική Υγείας προσφέρει φροντίδα και εξατομικευμένη προσέγγιση – αντιμετώπιση των θεμάτων παιδιών και εφήβων που προσέρχονται στη δομή με αιτήματα σχολικού εκφοβισμού, βίας, παρενόχλησης, αποκλεισμού, κακοποίησης.
«Το παιδί που εκφοβίζει, μπορεί να είχε μία εμπειρία εκφοβισμού και βίας στο οικογενειακό ή σε άλλο περιβάλλον. Γι’ αυτό δεν πιστεύουμε στους ρόλους "θύτης" και "θύμα"», εξηγεί η επίκουρη καθηγήτρια Παιδιατρικής - Εφηβικής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ και επιστημονική υπεύθυνη της Μονάδας Εφηβικής Υγείας, Άρτεμις Τσίτσικα.
Όπως εξηγεί, τα αποτελέσματα ευρωπαϊκής έρευνας έδειξαν πως το 20% των εφήβων στη χώρα μας έχουν δεχθεί διαδικτυακό εκφοβισμό, με διάδοση φημών και ψευδών ειδήσεων αλλά και δημοσίευση προσωπικών δεδομένων, κατατάσσοντας έτσι την Ελλάδα στη δεύτερη θέση – μετά τη Ρουμανία – στο cyber – bullying.
Η ιστορία του μικρού μαθητή δεν είναι η μόνη περίπτωση σχολικού εκφοβισμού που μπορεί να συναντήσει κανείς στα ελληνικά σχολεία. Το φαινόμενο παίρνει μεγάλες διαστάσεις τα τελευταία χρόνια, με τα περιστατικά να πολλαπλασιάζονται στις σχολικές αίθουσες.
Με αφορμή την 6η Μαρτίου, που έχει καθιερωθεί ως Πανελλήνια Ημέρα κατά του σχολικού εκφοβισμού, το Υπουργείο Παιδείας έδωσε χθες στη δημοσιότητα τα στοιχεία της νέας έρευνας για την ενδοσχολική βία και τον ρατσισμό στη Δευτεροβάθμια αλλά και στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Άλλωστε, το bullying δεν είναι ένα φαινόμενο που αφορά μόνο τους έφηβους.
Σχεδόν 6 στα 10 παιδιά Δημοτικού έχουν υπάρξει μάρτυρες λεκτικού εκφοβισμού συμμαθητή τους και μάλιστα, όπως απάντησαν, οι θύτες «βρίζουν και κοροϊδεύουν άλλα παιδιά». Ακόμη και σε αυτές τις ηλικίες, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι μικροί «αυτόπτες μάρτυρες», τα παιδιά – θύτες χτυπούν τους συνομηλίκους, οι οποίοι είναι ανήμποροι να αντιδράσουν, καταστρέφουν τα πράγματα των άλλων παιδιών ενώ πολλές φορές με το ζόρι παίρνουν πράγματα ή ακόμη και χρήματα άλλων παιδιών.
«Το φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας είναι υπαρκτό και πρέπει να αντιμετωπιστεί με παρρησία από τη μία αλλά ψύχραιμα από την άλλη. Στα ελληνικά σχολεία τα φαινόμενα βίας είναι αισίως ηπιότερα από τα φαινόμενα βίας σε άλλα σχολικά συστήματα, όπως αυτό της Βορείου Αμερικής», δήλωσε ο υπουργός Παιδείας, Νίκος Φίλης.
Στην έρευνα, την οποία πραγματοποίησαν η καθηγήτρια εγκληματολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Βάσω Αρτινοπούλου, ο αναπληρωτής καθηγητής ψυχοκοινωνιολογίας στο ΕΚΠΑ, Θωμάς Μπαμπάλης και ο εκπαιδευτικός, Βασίλης Νικολόπουλος, πήραν μέρος 3.667 μαθητές Δημοτικού και 33.112 μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου.
Φυσικά, το φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας γίνεται εντονότερο στις μεγάλες τάξεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι σχεδόν 3 στα 10 έφηβους δηλώνουν ότι έχουν πέσει ποτέ θύματα bullying, με ένα ποσοστό 5% εξ' αυτών να δηλώνει ότι αυτό γίνεται συχνά ή πολύ συχνά. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας (Δεκέμβριος 2015 – Ιανουάριος 2016), η χώρα καταγωγής των μαθητών – θυμάτων αλλά και τα χαρακτηριστικά της ομάδας/παρέας τους στο σχολείο είναι από τα σημαντικότερα αίτια περιστατικών βίας στις σχολικές αίθουσες και τα προαύλια.
Τα παιδιά πιάστηκαν στα χέρια στο προαύλιο του σχολείου. Ήταν μαθητές διαφορετικής εθνικότητας. Οι λόγοι ήταν, όπως φάνηκε, προσωπικοί. Ο τσακωμός, όμως, είχε ως αποτέλεσμα να τραυματιστεί ελαφρά μία μαθήτρια αλβανικής καταγωγής. Κι ενώ προς στιγμήν, το περιστατικό θεωρήθηκε λήξαν, την επόμενη μέρα η μαθήτρια πήγε στο σχολείο με επιπλέον εμφανή και πιο σοβαρά τραύματα. Όπως εκμυστηρεύθηκε το ίδιο το κορίτσι σε εκπαιδευτικό του σχολείου, μία ομάδα παιδιών της επιτέθηκαν εκτός σχολείου. Στην…εξωσχολική αυτή ομάδα συμμετείχε και μαθητής που είχε εμπλακεί στο αρχικό περιστατικό. Μάλιστα, εκτός από την άσκηση σωματικής βίας, τα μέλη αυτής της ομάδας της απηύθυναν και σοβαρές απειλές. Η ιστορία του νεαρού κοριτσιού συμπεριλήφθηκε στην Ειδική Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη για το «Φαινόμενο της ρατσιστικής βίας στην Ελλάδα και την αντιμετώπισή του».
Αποτροπή περιστατικών bullying: Τι προτείνουν τα παιδιά
Πώς μπορεί να αποτραπούν περιστατικά σχολικού εκφοβισμού; Τα ίδια τα παιδιά απαντούν πως ο διευθυντής και οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να ενδιαφέρονται περισσότερο για τους μαθητές και να είναι περισσότερο αυστηροί σε περιστατικά βίας ενώ σημαντική είναι και η παρουσία ψυχολόγου στο σχολείο, ο οποίος θα διαχειρίζεται τα περιστατικά αυτά.
To cyber – bullying «καταδιώκει» τα Ελληνόπουλα
Με ένα ειδικό τμήμα, το «ΑλλάΖω χωρίς τον εκφοβισμό», η Μονάδα Εφηβική Υγείας προσφέρει φροντίδα και εξατομικευμένη προσέγγιση – αντιμετώπιση των θεμάτων παιδιών και εφήβων που προσέρχονται στη δομή με αιτήματα σχολικού εκφοβισμού, βίας, παρενόχλησης, αποκλεισμού, κακοποίησης.
«Το παιδί που εκφοβίζει, μπορεί να είχε μία εμπειρία εκφοβισμού και βίας στο οικογενειακό ή σε άλλο περιβάλλον. Γι’ αυτό δεν πιστεύουμε στους ρόλους "θύτης" και "θύμα"», εξηγεί η επίκουρη καθηγήτρια Παιδιατρικής - Εφηβικής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ και επιστημονική υπεύθυνη της Μονάδας Εφηβικής Υγείας, Άρτεμις Τσίτσικα.
Όπως εξηγεί, τα αποτελέσματα ευρωπαϊκής έρευνας έδειξαν πως το 20% των εφήβων στη χώρα μας έχουν δεχθεί διαδικτυακό εκφοβισμό, με διάδοση φημών και ψευδών ειδήσεων αλλά και δημοσίευση προσωπικών δεδομένων, κατατάσσοντας έτσι την Ελλάδα στη δεύτερη θέση – μετά τη Ρουμανία – στο cyber – bullying.
